Popularność crowdfundingu jako alternatywnej formy finansowania projektów stale rośnie zarówno w Polsce jak i na świecie. Dla wielu młodych przedsiębiorców to doskonały sposób na szybkie przetestowanie atrakcyjności produktu oraz zdobycie pierwszych wiernych fanów promowanej firmy czy projektu. 
Crowdfundingu początki
Zacznę od tego, że crowdfunding jest jednym z rodzajów crowdsourcingu… Masło maślane? Wcale nie… Crowdsourcing – powstał z połączenia dwóch angielskich słów – „crowd” (tłum) i „outsourcing” (w wolnym tłumaczeniu korzystanie z zewnętrznych usług). Jednym zdaniem chodzi, o to, że społeczność – crowd, ma wpływ na działalność czy ostateczny kształt projektu, firmy, programu komputerowego, itp. Podam przykład. Niektóre firmy mają specjalna strefę pomysłów, w której pomysły i sugestie mogą być zgłaszane przez użytkowników/ klientów firmy. Po uzyskaniu akceptacji mają szansę na wdrożenie. Dzięki temu firmy otwarte są na „głos tłumu”, a tłum ma wpływ na to jak świadczone są usługi lub jakie funkcje spełniają konkretne produkty.
Crowdfunding dodaje społeczności jeszcze jeden atrybut władzy – a mianowicie pieniądze… W tym wypadku tłum decyduje o atrakcyjności projektu i w jego rękach pozostaje kwestia powodzenia danej inicjatywy. Dzięki temu, rynek staje się efektywniejszy, ponieważ sam decyduje o tym czego potrzebuje. Realizowane są te potrzeby, które aktualnie są najważniejsze. Crowdfunding zaczął być wykorzystywany głównie przez młodych przedsiębiorców, do finansowania projektów, co często prowadzi to do większych korzyści niż tylko pozyskanie samych środków. Tego typu kampanie dają przedsiębiorcom również popularność, budują bazę potencjalnych klientów i fanów. Powstaje marketing szeptany, który jest najsilniejszą formą reklamy.
Rodzaje crowdfundingu
Crowdfunding dzielimy na dwie główne kategorie, które różnią się motywem dla którego uczestnik bierze udział w danym projekcie jako dawca kapitału.
I Kategoria – stopa zwrotu/ zysk
Kategoria crowdfundingu, w którym nadrzędnym celem jest osiągnięcie wysokiej stopy zwrotu z zainwestowanego kapitału. Na chwilę obecną jeszcze mało znany w wielu krajach, natomiast charakteryzuje się najwyższą dynamiką wzrostu. Najlepiej sprawdza się w finansowaniu gier komputerowych, filmów, przedsięwzięć technologicznych, inwestycyjnych. Wskaźnik pozyskanych środków na kampanię jest tutaj najwyższy.
- Equity based crowdfunding – tzw. crowdfunding udziałowy – oparty na sprzedaży udziałów w spółce.
- Lending based crowdfunding – polega na udzielaniu pożyczek na sfinansowanie konkretnego projektu.
II Kategoria – pomoc/ bezinteresowne wsparcie
To najbardziej popularna forma crowdfundingu. Głównym motywem uczestnictwa w tego typu kampaniach jest chęć niesienia pomocy lub wsparcia społecznie ważnego projektu. Często, finansujący mają poczucie misji i nie liczą na zwrot na zainwestowanym kapitale. Głównym motywatorem są kwestie moralne, kwestie osobistych przekonań czy chęć uczestniczenia w „fajnym” projekcie. Dodatkiem są nagrody przygotowywane przez projektodawców, które są przydzielane w zależności od poziomu „składki”.
- Reward based crowdfunding – za wsparcie uczestnik otrzymuje zależnie od poziomu przekazanych środków.
- Donation based crowdfunding – stosowany najczęściej przy zbiórkach pieniędzy na cele charytatywne. Wspierający nie dostaje w zamian żadnej nagrody, ani nie liczy na zwrot kapitału. Liczy się cel.
Garść ważnych informacji dotyczących projektów crowdfundingowych
Pierwsze i najwłaściwsze wydaje się pytanie – czy crowdfunding jest dla wszystkich? Teoretycznie tak, jednak nie wszystkie projekty nadają się do tego typu finansowania. Przede wszystkim projekty, które są łatwe do skopiowania, a autorzy projektów boją się odsłonić swoje karty szerszej publiczności w obawie przed łatwym zreplikowaniem projektu przez konkurencję. Poza tym generalnie nie ma ograniczeń, co do typu projektów. Całkiem niedawno projekt na sałatkę ziemniaczaną zebrał ponad 55 tys. dolarów, a złożyło się na to 6 911 osób! Wnioski pozostawiam Tobie…
Aby projekt mógł w ogóle wystartować trzeba określić jego ramy. Opisać to czego dotyczy, kto za nim stoi, przygotować krótkie video, zaprojektować nagrody (crowdfunding nieudziałowy), wycenić spółkę/ przygotować biznesplan (crowdfunding udziałowy), zredagować pitch (czyli stronę projektu) i oczywiście wybrać do tego celu odpowiedni portal. Wiele z dostępnych portali specjalizuje się w określonym typie crowdfundingu. Ponadto, serwisy pobierają różną prowizję i mają inne reguły współpracy. Warto się temu przyjrzeć zanim projekt wystartuje. Dobrze jest zadbać także o ambasadorów marki, którzy będą głosić dobre słowo o Waszej kampanii. Jak widać z jednej strony prosta sprawa, z drugiej jednak strony to spore wyzwanie, aby cel został osiągnięty. Na powodzenie projektu ma wpływ wiele czynników, ale często jeden mały szczegół może zadecydować, czy lawina pieniędzy płynącą do projektu zostanie uruchomiona.
Są pewnie i tacy, którzy czytając to myślą: „Zbyt piękne żeby było prawdziwe”… Częściowo mają rację, bo prowadzenie tego typu kampanii wiąże się z dużą odpowiedzialnością. Trzeba pamiętać, że dawcy kapitału będą wymagać od nas rozliczenia środków na konkretne cele, które zostały opisane oraz na nagrody będące istotnym elementem crowdfundingu nieudziałowego. W przypadku typu udziałowego, istotne jest spełnienie obietnic dotyczących rozwoju i realizacji przedstawionych prognoz finansowych. Bardzo istotne jest skrupulatne policzenie budżetu, uwzględniającego koszty nagród i prowizji dla portalu, o czym często projektodawcy zapominają. Tak przygotowany budżet z dużą dokładnością determinuje ostateczną kwotę niezbędną do pozyskania w procesie crowdfundingu. W przeciwnym wypadku, projektodawcy mogą pozyskać środki, które nie wystarczą do zrealizowania celu projektu pomimo osiągnięcia minimalnego progu finansowego kampanii.
Co dalej z tym crowdfundingiem?
Crowdfunding z dnia na dzień zyskuje na popularności, ponieważ ułatwia dostęp do kapitału dla projektów, które nie mogłyby liczyć na finansowanie z innych znanych źródeł. Umożliwia uzyskanie informacji zwrotnej od społeczności na bardzo wczesnym etapie rozwoju projektu. Minimalizuje to ryzyko dużych strat i nietrafionych inwestycji projektodawcy. Kierunki rozwoju tego typu alternatywnego finansowania są trudne do przewidzenia, ale mówi się o specjalizacji crowdfundingu na poszczególne miasta czy typy projektów. Kto ma rację, nie wiadomo… Jedno jest pewne… wszystko w rękach „tłumu”! 🙂
Polskie portale crowdfundingowe
- Polakpotrafi.pl – tylko projekty nieudziałowe. Największa platforma w Polsce.
- Wspieram.to – tylko projekty nieudziałowe.
- Beesfund.pl – crowdfunding udziałowy i nieudziałowy.